چرا طلا گران است؟

طلا تجسم درخشان ثروت است. نه‌تنها از طلا برای ساخت محصولات گران‌قیمت استفاده می‌شود، بلکه از آن برای افزودن زرق‌وبرق به کالاهای لوکس نیز بهره می‌برند؛ از تلفن‌های هوشمند 24 هزار دلاری و ابرخودروهای 330 هزار دلاری گرفته تا غذاهای پخته‌شده با طلا. اما سؤالی که ممکن است در ذهن هر شخص کنجکاوی شکل بگیرد این است: «چرا بعضی از فلزات کمیاب‌تر از طلا مانند فلز اسمیم (به انگلیسی: Osmium) قیمت بسیار کمتری نسبت به آن دارند؟» همه ما می‌دانیم که طلا دارای ویژگی‌هایی مانند شکل‌پذیری، مقاومت محیطی، ظاهر جذاب و کمیاب بودن است. اما آیا این‌ها دلایل کافی برای گران بودن طلا هستند؟ در این بخش از یادداشت‌های ویتارو قصد داریم به چرایی گران بودن طلا بپردازیم و تفاوت آن با سایر فلزات دیگر را دریابیم.

پیدایش

دانشمندان معتقدند، حدود 3.9 میلیارد سال پیش، پس از برخورد دوستاره نوترونی به یکدیگر، تشکیل شهاب‌سنگ‌هایی از اتم‌های طلا و سقوط آن شهاب‌سنگ‌ها به زمین، طلا در زمین پدیدار گشته است. این طلاها‌ ابتدا در اعماق زمین بوده‌اند، اما توسط آب، گدازه مذاب، فوران‌های آتش‌فشانی و زلزله به سطوح بالاتر زمین آمدند.

قدیمی‌ترین تکه‌ طلایی که زمین‌شناس‌ها کشف کردند، در یک غار مربوط به دوران پارینه‌سنگی (به انگلیسی: Paleolithic) یافت شد که تخمین زده می‌شود بیش از 40 هزار سال قدمت داشته باشد. این زمان، اولین زمانی بود که انسان‌ها با این فلز ارزشمند برخورد داشته‌اند.

طلا چیست؟

اما دقیقاً طلا چیست؟ طلا یک فلز تقریباً کمیاب و با تطبیق‌پذیری بسیار بالاست. این فلز بسیار نرم است و چکش خوری بالایی دارد؛ یعنی می‌تواند بدون شکسته شدن یا خرد شدنش، به هر شکلی تغییر یابد. چیزی که طلا را با دیگر فلزات باارزش و کاربردی دیگر متمایز می‌کند، ظاهر زردرنگ خاص و درخشانش است. این فاکتور به ما اجازه می‌دهد تا از آن در کارهای ظاهری و عملی زیادی استفاده کنیم.

اگر تو یک عروس هستی، از طلا می‌توانی به‌عنوان یک تجسم بی‌نقصی از عشق و احساسات استفاده کنی. اگر یک سرمایه‌گذار هستی، طلا گزینه‌ای بسیار عالی برای متنوع‌سازی سبد سرمایه‌گذاری‌ات است. مردم عاشق این هستند که ثروت را با دستان خود لمس کنند. ظاهر زیبا و طراحی فوق‌العاده یک درجه احساسات به آن سرمایه‌گذاری اضافه می‌کند و باعث می‌شود حس بهتری داشته باشیم. همچنین اگر تو صاحب کارخانه‌ای هستی که گوشی هوشمند یا تبلت تولید می‌کند، قطعاً باید از عدد اتمی 79 با نماد Au استفاده کنی. این فلز بهترین فلز برای استفاده در لوازم الکترونیکی است، زیرا نه پوسیده می‌شود و نه زنگ می‌زند.

تاریخچه

در طول قرن‌ها، بسیاری از تمدن‌های جهانی مانند مصر باستان، شیفته این فلز زیبا شدند. نه‌تنها آن‌ها طلا به‌عنوان واحد پول سرزمینشان استفاده می‌کردند، بلکه حتی پس از مرگ نیز در تابوت‌هایی از جنس طلا قرار می‌گرفتند؛ زیرا معتقد بودند طلا، جسم خدایان بر روی زمین است. اتفاقاً یازدهمین فرعون مصر باستان، توت‌عنخ‌آمون (به انگلیسی: Tutankhamun) که در قرن 14 پیش از میلاد می‌زیسته، در یک تابوت طلایی سه لایه آرمیده که به پول امروز، بیش از 1 میلیون دلار ارزش دارد.

در سال 1792 میلادی، کنگره ایالات متحد آمریکا، قانون ضرب سکه را تعیین کرد. در این قانون، یک نسبت ثابتی بین دلار آمریکا و طلا تعیین گشت و باعث شد، استخراج طلا تخیل و رویای مردم را در بربگیرد. در سال 1799 میلادی، یک کودک 12 ساله، تکه طلای 7.7 کیلوگرمی را در مزرعه خانوادگی‌اش واقع در کارولینای شمالی کشف کرد. این کشف، نقطه آغازی در استخراج طلا در عصر مدرن بود.

مهم‌ترین دلیل گرانی

بااینکه هزاران سال است انسان مشغول استخراج طلاست، اما پیچیدگی پروسه این کار هنوز تغییری نکرده است. معدن‌کاوی طلا، انسان را دقیقاً مانند هزاران سال پیش با چالش مواجه کرده است. شاید تنها چیزی که تغییر کرده، شدت کار زیاد با توجه به پیشرفت فنّاوری باشد و نه صورت استخراج. اما به‌هرحال هر چالشی لزوماً به‌صورت کاملاً مستقیم به پروسه استخراج بازنمی‌گردد.

برای مثال ممکن است محیط عملیاتی کمی نامناسب باشد و یا مجوز این کار به‌راحتی به دست نیاید. همه این عوامل به‌نوعی چالشی پیش ‌روی شرکت‌های معدنی هستند و دست‌به‌دست هم می‌دهند تا به پیچیدگی عمل استخراج – درست مانند هزاران سال گذشته – بیفزایند.

شناسایی معادن طلا وظیفه بسیار دلهره‌آوری است. حتی با همکاری بهترین زمین‌شناس‌ها، شیمی‌دان‌ها و مهندس‌ها با یکدیگر، ممکن است یافتن یک معدن بالقوه تا ده سال به طول بینجامند. حتی پس‌ازآن، احتمال تبدیل سنگ‌های معدنی به طلای قابل‌استفاده، کمتر از 0.1 درصد است. داده‌ها نشان می‌دهد که کمتر از 10 درصد این معادن بالقوه امکان تبدیل‌شدن به معادنی قابل‌استفاده و قابل توجیه ازنظر اقتصادی هستند.

اما بر روی سطح زمین، طلا همه‌جا وجود دارد؛ بر روی انگشتانمان، گردنمان و حتی درون دهانمان. طلا در دارو، معماری و تقریباً در هر قطعه الکترونیکی یافت می‌شود. ما حتی قطعات طلا را به همان مکانی که آمده – یعنی فضا – بازمی‌گردانیم. نه‌تنها از طلا به‌عنوان یک قطعه قابل‌اطمینان در فضاپیماها استفاده می‌گردد، بلکه از آن برای محافظت از فضانوردان در برابر اشعه‌های مضر خورشید نیز بهره می‌برند.

با همه این‌ها، شاید دانستن میزان طلای موجود در جهان برایت کمی شگفت‌آور باشد. اگر ما همه طلاهای موجود در سطح کره زمین را (که شامل 190 هزار تن می‌شود) ذوب کنیم، همگی در یک مکعب به ضلع 20 متر جا می‌گیرند! به‌هرحال اگر قرار باشد طلا را به‌صورت مساوی میان مردم تقسیم کنیم، به هر نفر تقریباً 1 اونس طلا 24 عیار خالص تعلق می‌گیرد که ارزش آن در زمان تألیف این یادداشت، حدوداً 50 میلیون تومان محاسبه می‌شود.

این مقدار کم از طلا، در حوزه‌های مختلفی پخش‌شده است. حدود 50 درصد از 190 هزار تن طلای سطح زمین، به جواهرات اختصاص داده‌شده است. رتبه بعدی از آن سرمایه‌گذارهای حقیقی است؛ اشخاصی که به طلا را یا به‌صورت فیزیکی و یا به‌صورت اوراق صندوق‌های سرمایه‌گذاری نگه‌داری می‌کنند. پس‌ازآن بانک‌های مرکزی حدود 17 درصد از طلای در دسترس کره خاکی را در اختیاردارند. در رتبه آخر نیز حوزه صنعت، فناوری و دندانپزشکی با حدود 13 درصد قرار دارند.

آیا آینده طلا مانند سطحش درخشان است؟ هرچه زمان می‌گذرد، دسترسی به ذخایر جدید طلا سخت‌تر می‌شود. زمین‌شناس‌ها تخمین زده‌اند که تنها 55 هزار تن ذخایر طلا در اعماق زمین باقی‌مانده است. این بدان معناست که اگر روند یافتن معادن جدید طلا با همین سرعت ادامه یابد، ممکن است تا سال 2040 میلادی همه ذخایر طلای جهان در دسترس قرارگرفته باشند. البته اگر آن معدن طلای بزرگی را که در آینده نزدیک در خاورمیانه یافت می‌شود و جنگ بزرگی بر سر آن رخ خواهد داد، فاکتور بگیریم.

بنابراین هرچه روند معدن یابی کندتر و چالش‌های استخراج طلا بیشتر شود، ارزش این فلز گران‌بها همچنان بیشتر خواهد شد. نظر تو در رابطه با یادداشت چرا طلا گران است چیست؟ چه دلایل دیگری برای گران‌ بودن طلا می‌توانند وجود داشته باشند؟ دیدگاهت را در بخش نظرات همین پست یا در شبکه‌های اجتماعی ما به آدرس @vitaroir ارسال کن و آن را با دوستانت به اشتراک بگذار. نظرات و سؤالاتی که برای ما ارسال می‌کنی محرک ما برای ادامه کار است. وقتی نظراتت را می‌خوانیم بسیار خوشحال می‌شویم. این بازخوردها مایه دلگرمی ماست و انگیزهٔ ما را برای رسیدن به هدفمان دوچندان می‌کند.

متشکریم که با ما همراه بودی، تا بعد.