آیا تابه‌حال به این موضوع فکر کرده‌ای که هزینه واقعی تولید یک کفش ورزشی چه قدر است؟ کانیه وست (به انگلیسی: Kanye West)، خواننده و رپر آمریکایی، در یک توییتی گفته بود که اگر کمپانی‌های تولیدکننده کفش ورزشی، پول‌هایشان را به کسانی مثل من ندهند، قیمت تمام‌شده محصول بسیار ارزان‌تر خواهد بود. همه ما نظراتی مانند نظر کانیه وست را خوانده یا شنیده‌ایم. اما آیا این موضوع حقیقت دارد؟ به‌راستی هزینه واقعی تولید یک کفش ورزشی چه قدر است؟ با خرید یک محصول از کمپانی‌های نایکی و آدیداس، چه مقدار سود به آن‌ها می‌رسانیم؟ در این بخش از آموزش‌های ویتارو، قصد داریم به‌طور کاربردی اما دقیق و به کمک مقاله منتشرشده در سایت «Solereview» و آنالیزهای رسانه «Athletic Interest» به این سؤال پاسخ دهیم.
سود خالص کمپانی‌ها
در تصویر زیر، چند مدل از محصولات نایکی و آدیداس را همراه با هزینه تولید، به‌اضافه قیمت برای مصرف‌کننده مشاهده می‌کنی. ما به میانگین هزینه تمام‌شده یک مدل در رنگ‌های مختلف نگاهی انداختیم؛ زیرا رنگ‌های متفاوت، قیمت‌های متفاوتی را به همراه دارد. به علت تفاوت نرخ برابری ارزها، هزینه تمام‌شده در کارخانه و هزینه فوب یا تحویل بر روی عرشه (به انگلیسی: Free On Board)، درصد خطای عددهای به نمایش درآمده در این تصویر، حدود 5% است.
در تصویر زیر کلمه «Production Cost» به معنای هزینه تولید و «Retail Price» به معنای قیمت برای مصرف‌کننده خرد است.
فوب، به معنای محاسبه قیمت یک محصول تا لحظه تحویل روی کشتی یا دیگر وسایل حملونقل است. این یعنی نایکی و آدیداس می‌گویند که تا لحظه حمل بار بر روی کشتی اسکله خودمان، همه‌چیز رایگان است؛ اما از این به بعد مسئول تمام هزینه‌ها و مشکلات از روی دوش ما برداشته می‌شود. این اعدادی که در بالا می‌بینی، هزینه فوب هر کفش ورزشی است.
برای انتخاب دو کمپانی بزرگ نایکی و آدیداس، دلایل بسیار خوبی در نظر گرفته‌شده است؛ آن‌ها کمپانی‌های سهامی عام هستند و همه به اطلاعات مالی و آماری این دو کمپانی دسترسی دارند. پس با اطمینان بیشتری می‌توان هزینه واقعی تولید یک کفش ورزشی را در این ابر شرکت محاسبه کرد.
هرکسی چشمش به اعداد بالا بیفتد، قطعاً می‌گوید این دو کمپانی سر مشتریانش کلاه گشادی می‌گذارند. چطور می‌توان کفش ورزشی 30 دلاری را به قیمت 160 دلار فروخت؟ 130 دلار اختلاف بین هزینه واقعی تولید یک کفش ورزشی و هزینه برای مصرف‌کننده غیرقابل‌باور است. این عصبانیت زمانی بیشتر می‌شود که ارزش دلار در کشور مقصد بسیار بالا باشد.
اما ما باید کمی عمیق‌تر به موضوع بنگریم. فرض کن شخصی ماهیانه 10 میلیون تومان درآمد دارد. حال می‌توان گفت که او به‌راحتی توانایی پس‌اندازه سالانه بیش از 120 میلیون تومانی را دارا است. اما آیا این موضوع باعقل جور درمی‌آید؟ شخصی که ماهانه 10 میلیون تومان درآمد دارد، باید اقساط وام خودرو، مسکن، تحصیل، اجاره خانه، بیمه، پوشاک، خوراک، سوخت، قبض و مالیات را هم پرداخت نماید. با احتساب این هزینه‌ها، در پایان سال، شاید حتی پس‌انداز آن شخص به 10 میلیون تومان هم نرسد.
سود خالص نایکی و آدیداس
برای محاسبه هزینه واقعی تولید یک کفش ورزشی، باید این معادله را در محاسبات هزینه تولید و قیمت برای مصرف‌کننده خرد در نظر گرفت. در سال 2019 میلادی، سود خالص کمپانی آدیداس 8.4% و کمپانی نایکی 10.3% بوده است.
توجه داشته باش که گزارش‌های درآمدی شرکت‌های سهامی عام بر اساس درآمد حاصل از عمده‌فروشی است و نه قیمت‌های عرضه‌شده در بازارهای خرد. اگر ما بخواهیم سود خالص را بر اساس قیمت خرده‌فروشی محاسبه کنیم، به عدد 4.2% برای آدیداس و 5.15% برای نایکی می‌رسیم. به‌عبارت‌دیگر، برای تولید یک کفش ورزشی 100 دلاری، آدیداس حدود 4 دلار و نایکی حدود 5 دلار سود در نظر می‌گیرد.
هزینه واقعی تولید یک کفش ورزشی
هزینه فوب، تنها اولین قدم از ماجراجویی یک کفش ورزشی است. به‌محض خارج شدن از کشور مبدأ (کشوری که در آن تولیدشده)، هزینه‌های جانبی بیشتری نیز به آن اضافه می‌گردد. مهم‌ترین این هزینه‌ها، هزینه حملونقل مبدأ به مقصد است. فوب فقط شامل هزینه حمل کارخانه تا کشتی است؛ پس بدیهی است که هزینه حملونقل از اسکله کشور مبدأ (که معمولاً آسیا است) به کشورهای مقصد نیز باید محاسبه گردد.
در حین حملونقل، کشتی حامل محصولات ممکن است گرفتار یک طوفان شود و چند کانتینری را که شامل چندین هزار کفش ورزشی هستند، از دست بدهد. بنابراین این کمپانی باید محصولاتش را در مقابل این حوادث نامترقبه بیمه کند. درنهایت وقتی کانتینر محصولات درنهایت به اسکله کشور مقصد می‌رسد، باید دسته‌بندی، ارزیابی و ارسال شوند. خود این کار هزینه زیادی را می‌طلبد.
برای محاسبه هزینه واقعی تولید یک کفش ورزشی، باید سود و کمیسیون خرده‌فروشان را نیز در نظر بگیریم. ما معمولاً به‌طور مستقیم از نایکی یا آدیداس محصولاتشان را خریداری نمی‌کنیم؛ بلکه این محصولات از طریقه واسطه‌ها به دست ما می‌رسد. حال این واسطه‌ها محصولات نایکی و آدیداس را با تخفیفی حدوداً 50 درصدی خریداری می‌کنند. یعنی یک کفش 100 دلاری در کمپانی آدیداس، با 50 دلار به خرده‌فروش‌ها فروخته خواهند شد.
البته این نکته را باید اضافه کنیم که محاسبات درفروش آنلاین کمی تفاوت دارد؛ زیرا در سیستم فروش آنلاین، آن‌ها به‌طور مستقیم با مشتری ارتباط هستند. محبوبیت روش فروش مستقیم در حال افزایش است، اما هنوز سهم کوچکی از کسب‌وکار کفش‌های ورزشی را در اختیار دارد و نمی‌توان از آن به‌عنوان فاکتور مهمی در هزینه واقعی تولید یک کفش ورزشی یادکرد.
شاید هزینه‌های بالا بسیار زیاد به نظر برسند؛ اما ما هنوز در مورد هزینه مدیریت یک ابر کمپانی کفش ورزشی و موضوع مهم هزینه تحقیق و پژوهش برای به‌روزرسانی تکنولوژی‌های ساخت کفش ورزشی بحثی نکرده‌ایم. همچنین برای جلوگیری از پیچیده شدن مقاله، از تشریح هزینه‌های مهم دیگری مانند تبلیغات، مالیات و دیگر هزینه‌های جانبی هم خودداری کردیم. اما اگر بخواهیم به‌صورت خلاصه یک جمع‌بندی نهایی کنیم، همان پاراگراف بالا را دوباره تکرار می‌کنیم: «از فروش هر کفش ورزشی 100 دلاری، 4 دلار برای آدیداس و 5 دلار پول نقد برای نایکی باقی می‌ماند.»
بله، شاید باورش سخت باشد که این ابر کمپانی‌ها چنین سود اندکی را بپذیرند. حتی این موضوع برای ما نیز باورپذیر نیست و در این مقاله بیشتر سعی شد به‌طور خلاصه، شواهد و مدارکی را که وجود دارند، بدون دخالت نظر شخصی و سابجکتیو خودمان ارائه دهیم. به‌هرحال تو اکنون ایده کلی از قیمت نهایی یک کفش ورزشی در ذهن داری. نظر تو در مورد مقاله هزینه واقعی تولید یک کفش ورزشی چیست؟ آیا این قیمت‌ها معقول هستند؟ آیا گزارش‌های ارائه‌شده در وال‌استریت، همگی واقعی و بدون هیچ‌گونه دست‌کاری منتشرشده‌اند؟ دیدگاهت را در بخش نظرات همین پست یا در شبکه‌های اجتماعی ما به آدرس @vitaroir ارسال کن و آن را با دوستانت به اشتراک بگذار. نظرات و سؤالاتی که برای ما ارسال می‌کنی محرک ما برای ادامه کار است. وقتی نظراتت را می‌خوانیم بسیار خوشحال می‌شویم. این بازخوردها مایه دلگرمی ماست و انگیزهٔ ما را برای رسیدن به هدفمان دوچندان می‌کند.
متشکریم که با ما همراه بودی، تا بعد.
